Çocukluk döneminde ateş, hastaneye en sık başvuru yakınmasıdır. Bu yazıda acil servis çalışanları için Amerikan Pediatri Akademisinin 2021 kılavuzuna göre ilk 3 yaşta odağı bilinmeyen ateş yüksekliğine yaklaşımı özetleyeceğim.
Ateşli çocukların %14-40’ında lokalize bulgu ya da yakınmalar saptanamamaktadır. Lokalize bulgusu olmayan ateşli çocuklar 3 yaş grubunda değerlendirilir;
- 0-28 günlük yenidoğan grubu bebekler
- 1-3 ay arası bebekler
- 3-36 ay arası bebekler
Şimdi, bu yaş gruplarında ateşe yaklaşımı algoritmik olarak ayrı başlıklarda inceleyeceğiz.
1) 0-28 Günlük Yenidoğan Grubu Bebekler
İmmün sistemleri immatürdür. Şiddetli bakteriyel enfeksiyon insidansı diğer yaş gruplarına göre daha yüksektir ve %8-18 oranında gizli bakteriyemi olasılığı vardır. Muayene bulguları yanıltıcı olabilir. Ateşi olan her YENİDOĞAN yatırılarak tedavi edilmelidir.
2) 1-3 Ay Arası Bebekler
Kılavuz bu grubu hasta görünümlü ve iyi görünümlü olarak 2 gruba ayırmaktadır.
Hasta görünümlü olanlara tetkiklerine bakılmaksızın direkt yatarak tedavi önerilmektedir. Hasta görünümden kastedilen bulgular; beslenmede bozulma, emmeme, aktivite ve hareketlilikte azalma, letarjik görünüm, dehidrate ve soluk görünüm, cilt dolaşımı bozuk alacalı görünüm, avutulamama, iritasyon, bakışlarda donukluk, çevre takibi azalma gibi bulgulardır. Bir veya daha fazlası görülmesi halinde yatırılarak tedavi edilmelidir.
İyi görünümde olan bebeklerde ise tetkiklerine göre karar verilir. Tetkikleri normal ise düşük risk grubundadır ve ayaktan izlenebilir. Tetkikleri düşük risk kriterlerini karşılamıyorsa yatırılır. Ayaktan izlenecek iyi görünümlü tetkikleri normal olan hastalardan kan kültürü ve idrar kültürü alınır, antibiyotik başlanmadan sadece parasetamol reçete edilir, 24-36 saat içinde tekrar değerlendirme için kontrole çağırılır. Yeniden değerlendirmede 24-36 saat içinde ateş odağı belirlenmeyen, iyi görünümü devam eden hastanın kültürlerinde üreme yoksa, hastalık süresince 36-48 saat aralar ile tekrar değerlendirilir. Kültürlerinde üreme olması veya izleminde genel durumu bozulması halinde yatırılır.
Tetkiklerinde düşük risk kriteri;
- Lökosit: 5000-15000/mm3, Periferik yayma bakılabilirse Çomak sayısı<1500/mm3, Çomak/total nötrofil:<0.2
- Akut Faz Reaktanları: Crp negatif, Sedim normal
- İdrar tetkiki: Lökosit esteraz ve nitrit negatif , büyük büyütmede her alanda <5 lökosit
- İshal varsa: Dışkıda kan yok ve lökosit <5/ her alan
- Öksürük varsa AC grafisi: Normal
3) 3-36 Ay Arası Bebekler
Yine iyi görünümlü ve kötü görünümlü olarak 2 gruba ayrılır.
Hasta görünümlü olanlara tetkiklerine bakılmaksızın direkt yatarak tedavi önerilmektedir.
İyi görünümde olan bebekler ise ayaktan izlenebilir. Yine tetkikleri istenir fakat tetkiklerine göre bu sefer yatış değil antibiyotik başlayıp başlamama kararı verilir. Yukarıdaki düşük risk kriterlerini karşılan tetkikleri normal olan hastalardan kan kültürü ve idrar kültürü alınır, antibiyotik başlanmadan sadece parasetamol reçete edilir, 24-36 saat içinde tekrar değerlendirme için kontrole çağırılır. Tetkikleri düşük risk kriterlerini karşılamayan, tetkiklerinin herhangi birinde bozukluk olan hastalara antibiyotik başlanır. Seftriakson 50 mg/kg doz 1×1 İM/İV önerilir. 24-36 saat içinde tekrar değerlendirme için kontrole çağırılır. Hasta tamamen iyileşene kadar 36-48 saat aralarla tekrar değerlendirilir, kliniğinde bozulma olması veya kültürlerinde üreme olması durumunda yatırılır.
Ayaktan takip edilebilir diyerek bahsettiğimiz gruplar eğer hasta kontroller getirilemeyeceği düşünülürse veya uyumsuzsa yatırılması önerilir.