Zaman gerçekten su gibi akıyor. Dün minicik kucağınıza aldığınız bebeğiniz artık bir yaşına geldi. Bu ilk yıl, hem bebekler hem de aileler için büyük bir öğrenme ve değişim dönemidir. 1 yaş, bebeğin bağımsızlaşmaya başladığı, çevresiyle daha bilinçli ilişkiler kurduğu, fiziksel hareketlerinin hızla geliştiği çok özel bir zaman dilimidir.
Bu yazımda, 1 yaşına gelen bir bebeğin gelişim basamaklarını sizler için sade ve anlaşılır bir dille anlatmaya çalışacağım.
Fiziksel Gelişim
📌 Yürüme Başlangıcı:
1 yaş civarında birçok bebek ilk adımlarını atmaya başlar. Bazıları henüz yürümese de mobilyalara tutunarak sıralayabilir veya kısa süreli desteksiz ayakta durabilir. Bu dönemde denge gelişimi ön plandadır. Her bebek yürümeyi farklı zamanda öğrenir, bu nedenle birkaç ay erken ya da geç yürümesi gelişim açısından normal kabul edilir.
📌 İnce Motor Beceriler:
Bebeğiniz artık küçük nesneleri baş ve işaret parmağıyla kavrayabilir, oyuncakları kutulara koyup çıkarabilir, kitapların sayfalarını çevirebilir. Kaşıkla yemek yemeye çalışması ve bardaktan birkaç yudum içebilmesi de bu dönemin gelişim göstergelerindendir.
📌 Boy ve Kilo:
1 yaşında beklenen ortalama değerler:
-
Kız bebeklerde: Boy: yaklaşık 74 cm, Kilo: 8.5 – 9 kg
-
Erkek bebeklerde: Boy: yaklaşık 76 cm, Kilo: 9 – 10 kg
Bu değerler ortalamadır. Önemli olan bebeğinizin kendi büyüme eğrisini düzenli takip etmesidir.
Zihinsel Gelişim
📌 Neden-Sonuç İlişkisi:
Bir düğmeye bastığında müzik çaldığını veya bir oyuncağı yere attığında sizin aldığınızı fark eder. Bu davranışlar onun neden-sonuç ilişkisini kavramaya başladığını gösterir.
📌 Taklit Etme:
Günlük hayattaki davranışlarınızı gözlemler ve sizi taklit etmeye çalışır. Telefonla konuşma, saç tarama, temizlik yapma gibi eylemleri taklit etmesi bu becerisinin bir göstergesidir.
📌 Basit Komutları Anlama:
“Topu getir”, “anneye el salla”, “nereye gitti?” gibi basit komutları anlayabilir ve karşılık verebilir.
Sosyal ve Duygusal Gelişim
📌 Bağlanma ve Ayrılık Kaygısı:
Size olan bağı kuvvetlidir. Sizin ortamdan ayrılmanızla birlikte kısa süreli huzursuzluk gösterebilir. Bu, 1 yaş civarında sık görülen ayrılık kaygısının doğal bir yansımasıdır.
📌 Tepki ve Duygular:
Kendisine yöneltilen mimik ve ses tonlarına duyarlıdır. Üzgün ya da kızgın olduğunuzu anladığında davranış değiştirebilir.
📌 Sosyal Oyunlar:
“Ce-ee” gibi oyunları keyifle oynar, bazen kendi başına bu oyunları başlatabilir. Bu dönemde sosyal etkileşime olan ilgisi belirgin şekilde artar.
Dil ve İletişim
📌 İlk Kelimeler:
Genellikle birkaç anlamlı kelime söyleyebilir: “anne”, “baba”, “mama”, “dede” gibi. Bazı bebekler daha fazla kelime söyleyebilir, bazıları ise hala kendi dilinde konuşuyor olabilir. Bu çeşitlilik normaldir.
📌 İşaret ve Jestler:
İsteklerini göstermek için parmakla işaret eder, başını sallar, alkış yapar. Bu, dil öncesi iletişimin çok kıymetli bir parçasıdır.
📌 Sesle İletişim Kurma:
Sıklıkla kendi kendine sesler çıkarır, bazen soruya sesli karşılık verir. Bu da onun konuşmaya hazırlık sürecinde olduğunu gösterir.
Ailelere Tavsiyeler
-
Destekleyici olun ama kıyaslamayın: Her bebeğin gelişim hızı farklıdır. Onu başkalarıyla değil, kendi önceki haliyle kıyaslayın.
-
Bağımsızlığı teşvik edin: Kendi başına yeme, yürüme veya oyuncaklarla oynama gibi becerileri destekleyin.
-
Güvenli alanlar oluşturun: Hareketliliği arttığı için ev içi güvenliğine ekstra dikkat edin. Keskin köşeleri yumuşatın, prizleri kapatın, tehlikeli eşyaları kaldırın.
-
Onunla bol bol konuşun: Dil gelişimi için en etkili yöntem sizinle kurduğu iletişimdir. Göz teması kurarak konuşun, sorular sorun, sesli kitap okuyun.
- Takviyeler ve kan tahlili: Doğduğu gün başlanan D vitamini ve 4 ayı dolunca başlanan demir takviyelerini düzenli artık kesme zamanı gelmiştir. 1 yaşına geldiğinde kan tetkiklerine bakıp artık ihtiyaç kalmadıysa bu takviyeleri artık sonlandırabiliriz. Eğer tetkiklerinde hala düşükse doktorunuz uygun doz ve sürede devam ettirecektir.
Sonuç olarak:
1 yaşındaki bebek artık daha aktif, daha meraklı ve çevresiyle daha çok etkileşim kuran bir birey haline gelmiştir. Bu süreçte sizin sabrınız, sevginiz ve rehberliğiniz onun gelişimini en güzel şekilde destekleyecektir.
Sağlıklı ve mutlu bir yolculuk dileğiyle…