Sevgili anne babalar, bebek bakımı verenler, anne baba adayları;
Bebeklerimizin katı gıda ile beslenmeye geçiş süreci her zaman akıllarda soru işaretleri oluşturmuştur. Farklı kaynaklardan farklı görüşler ve yaklaşımlar, aile büyüklerinin önerileri, makaleler, eş dost önerileri derken bir çok bilgi içinde boğulmakta olduğunuzun farkındayım. Bu nedenle bu yazıyı yazma ihtiyacı duydum. Fakat yazımda sizleri sıkmamak ve gereksiz bilgi yüküyle boğmamak için basit, pratik, nokta atışı noktaları küçük başlıklar halinde konuşacağız.
🥕 Katı Gıda İle Beslenmeye Geçiş Ne Zaman Olmalıdır?
- Öncelikle bebeğin nöromotor gelişiminin hazır olması gerekmektedir. Bebeğin katı gıda alacak olgunluğu ulaştığını gösteren bebeğin yapabilmesi geren 3 özellik;
- Başını dik tutabilmesi
- Yemek masası/sandalyesinde desteksiz oturabilmesi
- Yemeklerin yemek olduğunun farkında olması, ilgisini çekmesi, yemeklere uzanmaya çalışıp ağzını açıyor olması
- İlk 6 ay su dahil herhangi bir başka besin verilmeden sadece anne sütü ile beslenmelidir. Anne sütü az veya yok ise anne sütünü taklit eden formül mamalar kullanılabilir.
- Uluslar arası kılavuzların da önerisi katı gıda ile beslenmeye 4. aydan önce kesinlikle başlanmamalıdır ancak 6,5 aydan sonraya da bırakılmamalıdır.
- Ek gıda olarak bahsettiğimiz katı besinler ile beslenmeye 6 ay civarında yukarıdaki kriterleri karşılayan bebekte başlanır. Geciktirilirse anne sütü tek başına yetersiz kalıp kilo alımını yavaşlatabilir, bebek hazır olmadan erken başlanırsa sindirim sistemi olgunluğa ulaşmadığı için kabızlık, ishal, gaz gibi sindirim sistemi hastalıkları oluşacaktır.
🍗 Katı gıda ne kadar miktarda başlayacağız?
- İlk ay amacımız karnını doyurmak değil, besinleri tattırmak olduğunu bilmeliyiz. Karnını doyuracak olan yine anne sütüdür. İlk günler sadece bir iki çay kaşığı ile vermeniz yeterli olacaktır . Daha sonra kademeli olarak artırarak 6-8 ay arası 2 öğün 1 er çay bardağı, 9-12 aylık olunca 3 öğün 1er çay bardağı vermeniz yeterlidir.
🍝 Hangi gıdalar ile katı beslenmeye geçmeliyim?
- Katı gıda ile beslenmeye tek çeşit ile başlanmalıdır.
- 1 yaşına kadar yasak olan tek besin BAL’dır. 1 yaşından önce bal ve bal ürünleri verilmez.
- Yeni tanışılan besinlerin alerji yapıp yapmadığını anlamak için her yeni gıda teker teker en az 2-3 gün aralıklarla eklenmelidir.
- Bebekler yeni bir besin başladığınızda tadını beğenmemiş gibi görünebilir, öğürme tükürme gibi davranışlarda bulunabilir. Bu tamamen normaldir. Bunu iştahsızlık veya beğenmeme olarak algılamamalı, bu yeni besini bebeğinize 3 gün arka arkaya vermeli, almıyorsa 2 hafta ara verip sonra tekrar 3 gün arka arkaya denemelisiniz.
- Meyve ve sebze püreleri, yoğurt, katı gıda başlanırken ilk seçenekler olabilir. Besinlere şeker ve tuz ilave edilmemeli meyve ve sebzelerin nötr tatlarına alıştırılmalıdır.
- Gıdalar ilk başlarda daha yumuşak kıvamda olmalı fakat tamamen pütürsüz olmamalıdır. Blender ile değil çatal ile ezilerek az pütürlü gıda ile başlanmalı en geç 10. aya kadar pütürlü gıdalara alıştırılmalıdır.
- Farklı tatlar denenmelidir. İlk 2 yaşta tatmadığı gıdalara büyüyen yaşlarında yemek istemeyecektir.
🍼 Ek Gıdaya Geçiş Ay Ay Beslenme Önerileri
6. Ay
-
Temel: Anne sütü / mama ana besin olmaya devam etmeli.
-
Başlanacak gıdalar:
-
Sebze püreleri (havuç, kabak, patates, tatlı patates)
-
Meyve püreleri (elma, armut, muz)
-
Yoğurt (ev yapımı, şekersiz)
-
Glutensiz tahıllar (pirinç unu, yulaf)
-
-
Porsiyon: 2–3 çay kaşığı ile başlayıp yavaş yavaş artır.
-
Dikkat: Tek gıda kuralı — yeni bir besin en az 3 gün arayla denenmeli.
7. Ay
-
Yeni eklemeler:
-
Et püresi (tavuk, hindi, kırmızı et – iyi pişmiş, lifsiz)
-
Baklagil püreleri (mercimek, nohut – kabuksuz, iyi haşlanmış)
-
Yumurta sarısı (haşlanmış, ilk gün yarım çay kaşığı ile başlanır, 1 hafta içinde tam sarı)
-
Peynir (tuzsuz, pastörize)
-
-
Porsiyon: Günde 2 ek gıda öğünü.
-
Dikkat: Balık ve yumurta beyazı için 1 yaş sonrası önerilir.
8. Ay
-
Yeni eklemeler:
-
İri taneli püreler, ezilmiş gıdalar (ağız motor gelişimi için)
-
Makarna, şehriye (tuzsuz, sade)
-
Mevsim balıkları (hamsi, somon, levrek – kılçıksız, iyi pişmiş)
-
Avokado püresi
-
-
Porsiyon: 2–3 ek gıda öğünü, öğün miktarı artırılabilir.
-
Dikkat: Süt, tuz, şeker, bal hâlâ verilmemeli.
9–10. Ay
-
Yeni eklemeler:
-
Kıyma parçacıklı sebze yemekleri
-
Köfte (tuzsuz, baharatsız)
-
Tam buğday ekmeği veya bebek bisküvisi (şekersiz)
-
Haşlanmış sebze ve meyve parmakları (BLW yöntemi için uygun)
-
-
Porsiyon: Günde 3 ek gıda öğünü + ara öğün.
11–12. Ay
-
Aile sofralarına geçiş: Tuzsuz ve baharatsız aile yemeklerinden yumuşak parçalar verilebilir.
-
Süt (inek sütü) 1 yaş sonrası başlanmalı.
-
Bal, tuz, şeker hâlâ verilmemeli.
-
Porsiyon: 3 ana + 2 ara öğün.
💡 Genel Notlar
-
Her yeni gıdada alerji belirtileri (döküntü, kusma, ishal) gözlenmeli.
-
Ekran karşısında yemek verilmemeli.
-
Su, 6. aydan itibaren küçük miktarlarda başlanabilir.